Περί αναβολής

Πρόσεξε την πίστη και την υπακοή των Μαθητών. Όταν άκουσαν το κάλεσμα του Χριστού, ήταν στη μέση της εργασίας. Και ξέρετε πόσο απαιτητικό είναι το ψάρεμα. Κι όμως δεν άφησαν γι' αργότερα, δεν είπαν: «Άμα γυρίσουμε στο σπίτι, θα μιλήσουμε με τους δικούς μας». Αλλά τα άφησαν όλα και Τον ακολούθησαν. Τέτοια υπακοή ζητά από μας ο Χριστός, ώστε ούτε ένα δευτερόλεπτο αναβολή να μην κάνουμε, ακόμα κι αν μας βιάζει κάτι από τα απαραίτητα. 

(Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, 

Εις το κατά Ματθαίον, ομιλία ΙΔ',

ΕΠΕ 9, 447)  

Η ακατάβλητη δύναμη της Εκ­κλησίας

Τίποτε δεν είναι ίσο με την Εκκλησία. Τα τείχη τα γκρεμίζουν οι βάρβαροι. Την Εκκλησία, ωστόσο, ούτε οι δαίμονες τη νικούν. Πόσοι και πόσοι δεν πολέμησαν την Εκκλησία. Όλοι τους χάθηκαν, αυτή όμως εξυψώθηκε πάνω από τους ουρανούς! Τέτοιο μέγεθος και ιδιότητα έχει η Εκκλησία: Όταν πολεμείται, νικά, όταν υπονομεύεται, υπερτερεί, όταν εξυβρίζεται, αποβαίνει λαμπρότερη. Δέχεται τραύματα, μα δεν καταπίπτει από τις πληγές. Κλυδωνίζεται μα δεν καταποντίζεται. Χειμάζεται, μα δεν ναυαγεί. Παλεύει μα δεν καταβάλλεται. Πυγμαχεί, μα δεν νικάται. 

(Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, 

Ευτρόπιον B' ΕΠΕ 33, 111) 

Περί άγχους

Μη φροντίσεις με αγωνία για τα δικά σου θέματα, αλλά αφησέ τα στον Θεό. Γιατί, αν φροντίσεις εσύ, φροντίζεις σαν άνθρωπος· αν όμως προνοήσει ο Θεός, προνοεί σαν Θεός. Μη φροντίσεις γι’ αυτά, αδιαφορώντας για τα σπουδαιότερα (για τα πνευματικά), γιατί ο Θεός δεν θα δείξει μεγάλο ενδιαφέρον γι’ αυτά (για τα βιωτικά). Για να προνοεί λοιπόν σε μεγάλο βαθμό ο Θεός γι’ αυτά, εμπιστεύσου όλα αυτά στον Θεό. Γιατί, αν εσύ ο ίδιος ασχοληθείς με αυτά αφήνοντας τα πνευματικά, δεν θα δείξει μεγάλο ενδιαφέρον γι’ αυτά ο Θεός. Λοιπόν, για να πάνε καλά τα θέματα σου και να απαλλαγείς από κάθε αγωνιώδη φροντίδα, φρόντισε για τα πνευματικά και περιφρόνησε τα βιοτικά· γιατί έτσι και τη γη θα επιτύχεις μαζί με τον ουρανό και τα μελλοντικά αγαθά θα κερδίσης.

(Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου)

Περί μετανοίας

Αν στην καρδιά σου υπάρχουν υπολείμματα κάποιου πάθους, ο Χριστός δεν μπορεί να υπάρχει μέσα της. Γι’ αυτό μερικές φορές μετά τη Θεία Κοινωνία δεν αισθάνεσαι χαρά και ειρήνη μέσα στην καρδιά σου, αλλά ταραχή.

(Αγίου Ιωάννου της Κρονστάνδης,

Πνευματικές εμπειρίες και συμβουλές)

Η δύναμη του Αγίου Πνεύματος

«Με τη δύναμη του ονόματος του Κυρίου Ιησού Χριστού», λέει, «και με τη χάρη του Πνεύματος του Θεού μας». Είδες, αγαπητέ, τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος; Είδες ότι το Άγιο Πνεύμα, εξαφάνισε όλες αυτές τις κακίες, και ότι εκείνους που ήταν προηγουμένως υποδουλωμένοι στις αμαρτίες τους, τους ανέβασε ξαφνικά σε τόσο υψηλές τιμές;

(Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος)

Λόγος εις την Πεντηκοστήν

Αρχίζουν την ημέρα της Πεντηκοστής εκείνα τα θαύματα, που φανερώνουν ότι και το Πνεύμα το Άγιο υπάρχει με την δική Του χωριστή υπόσταση, για να σκεφτούμε και να κατανοήσουμε το μέγα και προσκυνητό μυστήριο της Αγίας Τριάδος. Δρούσε και προηγουμένως το Άγιο Πνεύμα. Αυτό είναι που μίλησε με το στόμα των προφητών και ανήγγειλε από νωρίτερα τα μέλλοντα. Ενεργούσε αργότερα και μέσω των μαθητών, διώχνοντας δαίμονες και θεραπεύοντας ασθένειες. Φανερώθηκε και τώρα, με χωριστή υπόσταση, σε όλους, με την μορφή πύρινων γλωσσών. Και αφού κάθισε πάνω στους μαθητές κυριαρχικά, σαν να τους έκανε θρόνο Του, τους μετέτρεψε σε όργανα της δυνάμεώς Του».

(Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά,

Εις την ημέραν της Πεντηκοστής, ΕΠΕ 10, 107)

Περί αργολογίας

Οργίστηκες; Η γλώσσα προτρέχει από το θυμό. Κατέχεσαι από επιθυμίες; Τη γλώσσα έχεις προπάντων σαν ένα είδος προαγωγού, που συνεργεί μαζί σου στην αμαρτία και υποκρίνεται απέναντι του πλησίον. Αλλά η γλώσσα είναι ακόμα και όπλο στα χέρια σου, που σε παρασύρει στην αδικία. Και τι χρειάζεται να εκθέσω όλα τα αμαρτήματα, που γίνονται με την γλώσσα; Είναι γεμάτη η ζωή μας από τα αμαρτήματα της γλώσσας. 

(Μεγάλου Βασιλείου, 

Εις ΛΓ' Ψαλμόν, ΕΠΕ 5, 234-236)

Περί αμαρτιών

Αυτός που έχυσε θερμά δάκρυα για την αμαρτία του πλησίον, θρηνώντας για τον αδελφό του, εθεράπευσε τον εαυτό του. Τέτοιος ήταν ο Δαυίδ, που έλεγε: «Με κατέλαβε μεγάλη αθυμία, όταν έβλεπα τους αμαρτωλούς να έγκαταλείπουν τον νόμο σου (Ψαλμ. ριη' 53).»

(Μεγάλου Βασιλείου, 

Εις την μάρτυρα Ιουλίτταν, ΕΠΕ 7, 234)

Περί αμαρτιών

Αυτός είναι ο κυρίως θάνατος, το να χωριστεί η ψυχή από τη θεία χάρη και να συνενωθεί και να συζήσει με την αμαρτία. Αυτόν ας αποφύγουμε με όλη μας τη δύναμη.

(Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά,

Προς Την σεμνοτάτην Μοναχήν Ξένην,

Φιλοκαλία Δ', 248)

Η Κατάκριση

Εκείνος που δεν ασχολείται με τα δικά του προβλήματα, θα ασχοληθεί όπωσδήποτε με τα ξένα. Όπως, επίσης, έκεινος που ασχολείται με τα δικά του, δε θα κάνει κανένα λόγο και δε θα ασχοληθεί καθόλου με τα ξένα. 

(Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, 

Εις Την Α' προς Τιμόθεον, ομιλ ΙΕ', 

ΕΠΕ 23, 382-384) 

Περί αρετής

Όπως ακριβώς οι ζωγράφοι, όταν αντιγράφουν εικόνες, παρατηρούν συνεχώς το πρότυπο και προσπαθούν να μεταφέρουν τα χαρακτηριστικά του προτύπου στο δικό του επιμελημένο έργο τέχνης, έτσι πρέπει να κάνει και εκείνος που προσπαθεί με ζήλο να καταστήσει τον ευατό του τέλειο σε όλα τα είδη της αρετής. Πρέπει, δηλαδή, να προσβλέπει στους βίους των Αγίων, σαν να ήταν κινούμενα και ζωντανά αγάλματα, και να μιμείται το αγαθό παράδειγμά τους.

(Μεγάλου Βασιλείου, Επιστολή 2,

Γρηγορίω εταίρω, ΕΠΕ 1, 68)

Περί ηδονής και αμαρτίας

Γιατί κάθε «απόλαυση», κάθε τι το «γλυκό», είναι αμαρτία; Γιατί η στιγμή της ηδονής είναι στιγμή οπού είναι πιο έντονα αισθητό το δικό μας εγώ και όσο πιο έντονη είναι η ηδονή, τόσο βαθύτερο είναι το ρήγμα που με χωρίζει από την καθολική αρμονία. Η ηδονή φέρνει την φιλαυτία, η φιλαυτία οδηγεί στο σπάσιμο της αρμονίας κι αυτή η τελευταία καρπό της έχει τον θάνατο.

(Πρεσβ. Αλεξάνδρου Ελτσιανίνωφ,

Πνευματικά Κεφάλαια,

Εκδόσεις «Τήνος»)

Περί παθών

Ούτε για μια στιγμή να μην υποκύπτεις στη δειλία και στην ολιγοψυχία· αλλιώς, ο πονηρός θα σε παρασύρει μακριά, και αυτό γίνεται πάντα όταν υποκύπτουμε στις αμαρτωλές κινήσεις του πάθους. Να κρατιέσαι στην πίστη και στην ελπίδα στο Θεό.

(Αγίου Ιωάννου της Κρονστάνδης,

Πνευματικές εμπειρίες και συμβουλές)

Η ταπεινότητα της Παναγίας

Τι ανύψωσε τη Μητέρα του Θεού πάνω από όλα τα δημιουργήματα; Η ταπείνωση. Ο Θεός «επέβλεψεν επί την ταπείνωσιν της δούλης αυτού» (Λκ. 1, 48), και γι’ αυτή την επιβραβευμένη ταπείνωσή Της την μακαρίζουν όλες οι γενιές. Και εσύ περισσότερο από όλα τα άλλα προσπάθησε να αποκτήσεις ταπείνωση. Ο Θεός στους ταπεινούς δίνει τη χάρη, ενώ στους υπερήφανους αντιτάσσεται.

(Αγίου Ιωάννου της Κρονστάνδης,

Πνευματικές εμπειρίες και συμβουλές,

Εκδόσεις «Ορθόδοξος Κυψέλη»)

Τα πάθη εξαπατούν

Ας μην αγγίζει η βλαβερή και ψυχοφθόρα σκόνη της αμαρτίας την καρδιά σου. Τα πάθη είναι απατηλά! Παίρνουν πάντα τη μορφή της δικαιοσύνης και έτσι παγιδεύουν την ψυχή στα δίχτυα τους και αρχίζουν να τη βασανίζουν.

(Αγίου Ιωάννου της Κρονστάνδης,

Πνευματικές εμπειρίες και συμβουλές)

Καρδιά καθαρή

Πρώτα καθάρισε την καρδιά σου και μετά προσπάθησε να φυτέψεις μέσα σ’ αυτή την πίστη, την ελπίδα και την αγάπη. Λέγε πιο συχνά στον εαυτό σου· «πάροικος και παρεπίδημος είμαι στη γη».

(Αγίου Ιωάννου της Κρονστάνδης,

Πνευματικές εμπειρίες και συμβουλές)

Περί προσευχής

Όπως ο Θεός, βλέποντας την πίστη μας και τον ζήλο στην προσευχή, γλυκαίνει την ψυχή μας και την δυναμώνει, το ίδιο και ο διάβολος, βλέποντας την αδυναμία μας και την έλλειψη της επιμονής, πληγώνει την καρδιά μας με θλίψη, την παραλύει και την κάνει ανίκανη για προσευχή.

(Αγίου Ιωάννου της Κρονστάνδης,

Πνευματικές εμπειρίες και συμβουλές)

Περί ελεημοσύνης

Όποιος δεν ελεεί γενναιόδωρα τους φτωχούς (παρ' όλο που έχει τέτοια δυνατότητα), δεν έχει σταθερή ελπίδα στον Κύριο. Αυτός που μπορεί να δώσει, αλλά δεν δίνει καθόλου, δεν έχει πίστη, φοβάται μήπως πτωχέψει, αν και σύμφωνα με τον λόγο του Προφήτη ο Θεός ποτέ δεν αφήνει τον δίκαιο και οι απόγονοί του δεν ζητάνε ψωμί.

(Αγίου Ιωάννου της Κρονστάνδης,

Πνευματικές εμπειρίες και συμβουλές,

Εκδόσεις «Ορθόδοξος Κυψέλη»)

Περί προσευχής

Ό,τι είναι η σκέψη στην επιστήμη, το ίδιο είναι η πίστη στην προσευχή. Η σκέψη κινεί την επιστήμη και η πίστη ζωογονεί την προσευχή. Όταν ο επιστήμονας χάνει τη σκέψη, πέφτει στο σκοτάδι. Το ίδιο και όποιος προσεύχεται. Όταν χάνει την πίστη, αφήνει την καρδιά και το νου στο σκοτάδι.

(Αγίου Ιωάννου της Κρονστάνδης,

Πνευματικές εμπειρίες και συμβουλές,

Εκδόσεις «Ορθόδοξος Κυψέλη»)

Περί χρημάτων

Να μην αφήσεις την καρδιά σου να προσκολληθεί στα χρήματα, γιατί είναι πρόσκαιρα. Είναι χώμα και στάχτη, ας παραμένουν στη θέση που τα αξίζει. Η αθάνατη ψυχή ας ασχολείται με αθάνατα πράγματα.

(Αγίου Ιωάννου της Κρονστάνδης,

Πνευματικές εμπειρίες και συμβουλές,

Εκδόσεις «Ορθόδοξος Κυψέλη»)