Περί αρετής

Η αρετή ενυπάρχει στην φύση μας. Μόνοι μας όλοι γνωρίζουμε τα πρέποντα και δεν μπορούμε ποτέ να επικαλεστούμε άγνοια.

(Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,

Εις το κατά Ματθαίον, ομιλ. ΚΓ, ΕΠΕ 10, 90)

Εις Ανδριάντας, Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου

Ούτε ο θάνατος, ούτε η πείνα, ούτε η απώλεια χρηµάτων, ούτε τίποτε άλλο απολύτως μπορεί να βλάψει εκείνον, που ζει ενάρετα, ούτε να αφαιρέσει την εσωτερική ευχαρίστηση και χαρά.

(ομιλ. Ε΄, ΕΠΕ 32,116)

Περί κατακρίσεως του ευατού μας

Αν κατακρίνουµε τους εαυτούς µας, απομακρυνόµαστε από την αµαρτία, εύκολα θα κάνουμε το καλό στον συνάνθρωπό μας, αφού θα είµαστε επιεικείς καί μετριοπαθείς, και θα απολαύσουµε όλα τα αγαθά που υποσχέθηκε ο Θεός σ' εκείνους που Τον αγαπούν.

(Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,

Εις την προς Εβραίους, ομιλ. ΚΑ΄, ΕΠΕ 25, 112)

Όροι κατ' επιτομήν, Μεγάλου Βασιλείου

Επειδή ο άνθρωπος αποτελείται από σώμα και ψυχή, ως προς µεν την ψυχή ας αγαπήσουµε τους εχθρούς µας, ελέγχοντας και συμβουλεύοντας και επαναφέροντας αυτούς στην ευσεβή ζωή µε κάθε τρόπο ως προς το σώµα όµως ας τους ευεργετούµε, όταν χρειάζονται τα απαραίτητα να ζήσουν.

(ΡOΣΤ', ΕΠΕ 9, 212-214)

Περί υπομονής

Όταν αδικούμαστε από οποιονδήποτε και υποφέρουμε με καλωσύνη και πραότητα την αδικία, τότε απολαμβάνουμε μεγαλύτερη και αφθονότερη την άνωθεν βοήθεια και συμμαχία.

(Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,

Εις την Γένεσιν, ομιλ. ΝΖ’, ΕΠΕ 4, 454)

Περί μετανοίας

Να ντρέπεσαι να αμαρτάνεις, μην ντρέπεσαι να μετανοείς.

(Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου)

Περί διαχείρισης του πλούτου

Ο πλούσιος της παραβολής δεν έχασε τη σωτηρία εξ αιτίας του πλούτου, αλλά εξ αιτίας της φιληδονίας και της ασπλαχνίας και της μισοξενίας. Διότι και ο Αβραάμ ήταν πλούσιος, αλλά εξ αιτίας της φιλοθεΐας και της ευσπλαχνίας και της φιλοξενίας όχι μόνο σώθηκε, αλλά και έγινε τόπος των σωζομένων.

(Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά,

Εις την Ε’ Κυριακή Λουκά, ΕΠΕ 11, 405)

Εις Ζ’ Ψαλμόν, Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου

Είναι μεγάλη η αρετή του δικαίου, όταν έχει τους ίδιους εχθρούς και τους ίδιους φίλους με τον Θεό. Όπως ακριβώς είναι μεγάλη κακία, όταν τους φίλους του Θεού τους έχεις εχθρούς και τους εχθρούς φίλους. Όπως, λοιπόν, λέγεται ότι ο Θεός έχει εχθρούς, χωρίς να τους μισεί και χωρίς να τους αποστρέφεται , αλλά απεχθάνεται μόνον τις πονηρές τους πράξεις, έτσι και ο δίκαιος έχει εχθρούς, χωρίς να τους πολεμάει, αλλά μόνον αποστρέφεται την πονηριά τους.

(ΕΠΕ 5, 318)

Περί ταπεινοφροσύνης

Δείξε πρώτος εσύ, ο πνευματικός οδηγός και διδάσκαλος, ταπεινοφροσύνη και τότε θα γίνεις αποδεκτός από εκείνον που έχει ανάγκη πνευματικής θεραπείας.

(Μεγάλου Βασιλείου, Επιστολή

Γρηγορίω εταίρω, ΕΠΕ 1, 70)

Περί της τιμής στους γονείς

Τίμα τον πατέρα σου και τη μητέρα σου, γιατί μέσω αυτών ο Θεός σε έφερε στη ζωή, και αυτοί -ύστερα από τον Θεό- είναι οι αίτιοι της ζωής σου. Λοιπόν κι΄ εσύ, μετά τον Θεό, αυτούς θα τιμήσεις και θα αγαπήσεις, αν η προς αυτούς αγάπη συντελεί στην αγάπη του Θεού.

(Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Δεκάλογος

της κατά Χριστόν νομοθεσίας, Φιλοκαλία Δ’, 275)

Περί αληθείας

Η δύναμη της αληθείας δεν έχει ανάγκη από καμία βοήθεια, αλλά κι αν ακόμη είναι αναρίθμητοι εκείνοι που θέλουν να την σβήσουν, όχι μόνον δεν εξαφανίζεται, αλλά ανεβαίνει πιο λαμπρή και πιο ένδοξη, περιγελώντας όλους αυτούς που άσκοπα κουράζονται και στρέφονται με μανία εναντίον της.

(Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,

Εις τον μακάριον Βαβύλαν, ΕΠΕ 34, 434)

Περί κατανόησης της Αγίας Γραφής

Για την κατανόηση των κειμένων της Αγίας Γραφής δεν χρειάζεται ανθρώπινη σοφία, αλλά αποκάλυψη του Αγίου Πνεύματος, ώστε, αφού κατανοήσουμε την αληθινή σημασία των κειμένων της, να δεχθούμε από εκεί μεγάλη ωφέλεια.

(Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,

Εις την Γένεσιν, ομιλ. ΚΑ’, ΕΠΕ 2, 602)

Περί αγάπης

Διότι το «μη μοιχεύσεις», «μην κλέψεις», «μην ψευδομαρτυρήσεις», και οποιαδήποτε άλλη εντολή υπάρχει, ανακεφαλαιώνονται στα λόγια αυτά, στο να αγαπάς τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου.

(Ρωμ. ιμ’ 8)

Η αγάπη είναι η μητέρα όλων των αγαθών.

(Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου,

Εις το κατά Ιωάννην ομιλ. ΠΒ’, ΕΠΕ 14, 602)

Περί μεγαλοψυχίας, Αγίου Γρηγορίου του Παλαµά

Εκείνον που σε χτυπά, µην τον χτυπήσεις, κι εκείνον που σε βρίζει, µην τον βρίσεις. Έτσι, τόσο τον εαυτό σου, όσο κι εκείνον, που σε κακοποιεί, θα ελευθερώσεις από την αµαρτία. Εσύ επιπλέον θα λάβεις από τον Θεό και τη συγχώρεση των αµαρτιών σου, γιατί λέει: «Συγχωρήστε, και θα συγχωρηθείτε.

(Δεκάλογος της κατά Χριστόν Νοµοθεσίας,

Φιλοκαλία Δ΄, 277)

Εις ΜΗ΄ Ψαλμόν, Μεγάλου Βασιλείου

Αν δεν θυµάσαι την πρώτη σου δηµιουργία (το κατ' εικόνα), κατανόησε την αξία σου από το τίμηµα, που πληρώθηκε για τη σωτηρία σου. Συλλογίσου το αντάλλαγµα και µάθε την αξία σου. Εξαγοράστηκες µε το πανάκριβο Αίμα του Χριστού. Μη γίνεσαι δούλος της αμαρτίας. Κατανόησε τη μεγάλη σου αξία, για να µην εξοµοιωθείς µε τα κτήνη.

(ΕΠΕ 5, 350)

Περί κατακρίσεως των δικών μας αμαρτημάτων, Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου

Σας συµβουλεύω να κατακρίνετε τα αµαρτήµατά σας και να µην ασχολείσθε µε τα ξένα. Οι Άγιοι κατηγορούσαν τον εαυτό τους και ήταν διστακτικοί στις κρίσεις τους για τους άλλους. Ενώ οι φιλοκατήγοροι µιμούνται τις μύγες. Διότι όπως εκείνες κάθονται πάνω στα ξένα τραύµατα, έτσι και αυτοί δαγκώνουν τα ξένα αμαρτήµατα, µε αποτέλεσµα να µεταδίδεται και σ΄ αυτούς η αρρώστια εκείνων, τους οποίους κατακρίνουν.

(Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόµου, Προς τους

λέγοντας ότι δαίµονες διοικούσιν, ΕΠΕ 31, 29-30)

Εις το κατά Ματθαίον, Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόµου

Ανάλαφρος και ελεύθερος είναι όποιος νηστεύει και προσεύχεται µε φρόνηση. Διώχνει τις πονηρές επιθυµίες. Εξιλεώνει τον Θεό. Ταπεινώνει την ψυχή του. Όποιος προσεύχεται και νηστεύει, έχει διπλές φτερούγες και είναι ελαφρύτερος από τους ανέµους. Ούτε χασμουριέται, ούτε τεντώνεται ούτε αποναρκώνεται, όταν προσεύχεται, όπως παθαίνουν οι πολλοί. Είναι ορμητικότερος από τη φωτιά και ανυψώνεται από τα γήινα. Γι' αυτό, αυτός είναι ο μεγαλύτερος εχθρός και αντίµαχος των δαιµόνων.

(οµιλία NZ‘ , ΕΠΕ 11, 305)

Λόγος εις την παραβολήν του Ασώτου

Θα σηκωθώ και θα πάω στον πατέρα µου. Ενώ ήταν ακόµα µακρυά τον είδε ο πατέρας του και τον σπλαχνίσθηκε και έτρεξε και έπεσε στον τράχηλό του και τον κατεφίλησε.

(Λουκ ιε' 18-20)

Αυτή είναι η δύναμη εκείνων που θέλουν να αποκτήσουν τις αρετές: όταν πέσουν, να µην λιποψυχήσουν, αλλά να μετανοήσουν και πάλι να φροντίσουν γι΄ αυτές. Αυτή είναι η αγαθότητα του Θεού: όποια ώρα αφήσει ο άνθρωπος τις αµαρτίες του, τον δέχεται µε χαρά και δεν λαµβάνει υπόψη του τα προηγούµενα αµαρτήµατά του, όπως λέει η Αγία Γραφή για τον άσωτο γιο.

(Άγιος Ησαΐας ο Αναχωρητής, Ευεργετινός A', σελ. 40)

Περί πνευματικής εγρήγορσης

Σ' όλα τα έργα και τα λόγια σου να θυμάσαι πάντοτε το τέλος της ζωής σου κι έτσι ποτέ δεν θα παρασυρθείς σε αµαρτίες.

(Σοφ. Σειρ. ζ' 36)

Κάθε μέρα να περιμένεις τον θάνατό σου και να ετοιμάζεσαι για εκείνη την πορεία. Διότι το φοβερό πρόσταγμα θα έρθει την ώρα, που δεν το περιμένεις. Και αλλοίμονο σε όποιον βρεθεί απροετοίμαστος.

(Άγιος Εφραίμ ο Σύρος, Ευεργετινός Α΄, σελ. 61)

Περί ορθής συμπεριφοράς, Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου

Κι αν ακόµη κάνεις θαύµατα, κι αν αναστήσεις νεκρούς, κι αν επιτύχεις οτιδήποτε, ποτέ δεν θα σε θαυµάσουν τόσο πολύ οι ειδωλολάτρες, όσο όταν θα σε δουν να συµπεριφέρεσαι µε τρόπο πράο και ήµερο και γλυκό. Δεν είναι µικρό κατόρθωµα αυτό. Διότι πολλοί, θαυµάζοντας το καλό, θα απαλλαγούν τελείως από το κακό. Τίποτε δεν µπορεί να τους προσελκύσει τόσο, όσο η αγάπη.

(Εις την A' προς Κορινθίους,

ομιλ. ΑΓ , ΕΠΕ 18Α, 402)